Lesson 78

Beginning Prayers:

• शुक्लाम्बरधरं विष्णुम् - shuklaambaradharaM viShNum
• सरस्वति नमस्तुभ्यम् - saraswati namastubhyam 
• गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः - gururbrahmaa gururviShNuH 

Topic Summary:

• Language aspect - Break up words in the verse and deduce their case, tense, number, etc 

Home Work:

• Practice doing this with one paadam of any verse 

Topic Details:

Having seen the verse and its meaning, now lets go to the language aspect of individual words.  They can be as follows -

मा - don't -अव्यय
निषाद - O hunter - अकारान्त पु., सं. प्र. विभक्ति, एकवचन
प्रतिष्ठां - good merit - आकारान्त स्त्री., द्वि. विभक्ति, एकवचन
त्वम् - you - युष्मद् प्रातिपदिकम्, दकारान्त पु., प्र. विभक्ति, एकवचन
अगमः - not attain - गम् धातु (नञ् तत्पुरुष समास), लुङ् लकार, मध्यम पुरुष, एकवचन
शाश्वतीः - for many - शाश्वत् प्रातिपदिकम्, ईकारान्त स्त्रि., द्वि. विभक्ति, बहुवचन
समाः - years (to come) - आकारान्त स्त्रि., द्वि. विभक्ति, बहुवचन
यत् - because - अव्यय
क्रौञ्चमिथुनात् - from a stork pair - क्रञ्चमिथुनम् प्रातिपदिकम्, अकारान्त नपुं., पञ्चमी विभक्ति, एकवचन
एकम् - one of which - एकः प्रातिपदिकम्, द्वि. विभक्ति, एकवचन
अवधीः - have killed - हन् धातु, लुङ् लकार, मध्यम पुरुष, एकवचन
(आशीर्लिङ्ग्, विधि. अन्द् लुङ्ग् लकारार हन् वध् as per the below two paaNini sUtra-s)
      * हनोवध् लिङ्गि
      * लुङ्गि च

काममोहितम् - which were in love - काममोहितः प्रातिपदिकम्, दिव्. विभक्ति, एकवचन

Now, let's see the language aspects of the words as per the second meaning.  The only two words that would change are maaniShaada and krauncha here.  The rest would follow as above.

मानिषाद - viShnu/raama (in whose heart resides mother lakShmI) - मा निषीदति अस्मिन् इति मानिषादः, मानिषाद प्रातिपदिकम्, अकारान्त पु., सं. प्र. विभक्ति, एकवचन
(योगिनः अस्मिन् रमते इति रामः)

क्रुञ्चा = असुर स्त्री
कैकसी is raavaNa's mother's name, who was a raakShasa strI.  His father was a braahmaNa named vishrava
क्रुञ्चायाः अपत्यं पुमान् क्रौञ्चः - hence क्रौञ्चः is a तद्धित in this context.  It refers to raavaNa with this meaning.  raavaNa was deluded with lust for sitaa and hence we get the second meaning discussed in the previous lesson.

Happy practicing till next lesson!

Ending prayer:

•  ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदम् - om pUrNamadaH pUrNamidam

____________________________________________________