Beginning Prayers:
- शुक्लाम्बरधरं विष्णुम् - shuklaambaradharaM viShNum
- सरस्वति नमस्तुभ्यम् - saraswati namastubhyam
- गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः - gururbrahmaa gururviShNuH
Topic Summary:
- 2nd verse of saMkShepa raamaayaNam
- Chandas
Home Work:
- Notice the different meters(Chandas) in the daily prayers and verses
Topic Details:
We saw that 'sage vaalmIki asked devarShi naarada..' The ditransitive verb 'asked' had the answer to only one question - vaalmIki asked whom? The second natural question would be - what did he ask? The following verse answers that in part. को न्वस्मिन् साम्प्रतं लोके गुणवान् कश्च वीर्यवान् ।
धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च सत्यवाक्यो दृढव्रतः ।२।
ko nvasmin saamprataM loke guNavaan kashcha vIryavaan |
dharmaj~nashcha kRutaj~nashcha satyavaakyo dRuDhavrataH |2|
To get to the meaning of this verse, lets jot down the language aspect of the individual words. Upon breaking the sandhi-s
कः नु अस्मिन् साम्प्रतं लोके
गुणवान् कः च वीर्यवान् ।
धर्मज्ञः च कृतज्ञः च
सत्यवाक्यः दृढव्रतः ॥
कः - who - विसर्ग सन्धि; अकारान्त पु., प्र. वि., एकवचन
नु अस्मिन् - indeed in this - यण् सन्धि
नु - अव्यय
अस्मिन् - सप्तमी. वि., एकवचन
साम्प्रतं - current - अव्यय
लोके - in this world -सप्त्. वि., एकवचन
गुणवान् - embodiment of virtues - मतुप् प्रत्ययान्त (*तद् अस्य अस्ति इति मतुप्); प्र. वि., एकवचन
गुणाः अस्मिन् सन्ति इति गुणवान्
कः च - also, who - श्चुत्व सन्धि
कः - प्र. वि., एकवचन
च - अव्यय
वीर्यवान् - embodiment of courage - मतुप् प्रत्यान्त; प्र. वि., एकवचन
धर्मज्ञः च - श्चुत्व सन्धि
धर्मं जानातीति धर्मज्ञः - who know dharma (righteousness) - उपपद समास; प्र. वि., एकवचन
च - and - अव्यय
कृतज्ञः च - श्चुत्व सन्धि
कृतम् जानातीति कृताज्ञः - grateful - उपपद समास; प्र. वि., एकवचन
च - and - अव्यय
सत्यवाक्यः - words are always true - विसर्ग सन्धि; प्र. वि., एकवचन
सत्यानि वाक्यानि यस्य सः सत्यवाक्यः - बहुव्रीहि समास
दृढव्रतः - has a firm vow - प्र. वि., एकवचन
दृढाः व्रताः यस्य सः दृढव्रतः - बहुव्रीहि समास
Deviating from the verse and its meaning, lets learn a little more about Chandas.
The number of syllables in the paadam (quarter) of a verse is the qualifier for a particular Chandas (meter).
The laghu (denoted with 'u') and guru (denoted with '-') combinations within the meter attributes to the 'vRutta' वृत्त. There can be many vRutta-s in any given meter.
Potentially, any given meter can have 2^no. of syllables in the paadam!
Another commonly used Chandas is the त्रिष्टुप् . It contains 11 syllables in each paadam, with a यति after the 6th syllable. (यति (,) is a minute pause within the paadam in longer meters.)
The vRutta-s seen commonly in triShTup are इन्द्रवज्र, उपेन्द्रवज्र, उपजाति
इन्द्रवज्र laghu guru notation would be
- - u - - u, u - u - -
उपेन्द्रवज्र
u - u - - u, u - u - -
उपजाति
is a combination of both इन्द्रवज्र and उपेन्द्रवज्र vRutta-s
Until next lesson, happy practicing!
Ending prayer:
- ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदम् - om pUrNamadaH pUrNamidam